एक दशकमा बाढी पहिरोले र भारी वर्षाले १८ अर्ब ५८ करोड ८३ लाख ५२ हजार रूपैयाँ  बराबरको धनमाल नोक्सान,क्षति न्यूनीकरणकाे तयारी

३, असार ।

शहरी विकास, संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन, कृषि तथा पशुपन्छी विकास, खानेपानी, शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि, सञ्चार तथा सुचना प्रविधिलाई पनि अलगअलग काम तोकिएको प्राधिकरणले बतायो।

विपद् कमान्ड टोली खटाउने, सामग्री भण्डार गर्ने, मानवीय सहायता, खोजी, उद्दार तथा आवश्यक औषधि उपचारको प्रबन्ध गर्ने जिम्मा गृहमन्त्रालयले पाएको छ। खोज, उद्धार र राहतका कार्यक्रम सञ्चालन गरी नेपाली सेनालाई तयारी अवस्थामा राख्ने दायित्व रक्षा मन्त्रालयले पाएको छ। उसले नागरिकको जिउधनको रक्षा गर्ने, आवश्यकता अनुसार हवाई उद्धारको बन्दोवस्त मिलाउँछ।

परराष्ट्र मन्त्रालयलाई मित्रराष्ट्रसँग सहयोग जुटाउने, अन्तरदेशीय समन्वयन गर्ने, विपद्का सामग्री ल्याउन सहजीकरण गर्ने, विदेशी नागरिक घाइते वा मृत्युको जानकारी सम्बन्धित मुलुकलाई दिने जिम्मेवारी दिइएको प्राधिकरणको भनाइ छ।

भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले बाढी तथा पहिरोले भत्किएका र पुरिएका सडक जतिसक्दो चाँडो पन्छाउने, डोजर–हेभी इक्विपमेन्टको विवरण राख्ने, सडक चालु रहे नरहेको सूचना प्रवाह गर्ने, ८७ वटा रणनीतिक स्थान तथा ११८ वटा कार्यालयमा अत्यावश्यक मेसिन र जनशक्ति तैनाथी अवस्थामा राख्ने गरी काम बाँडफाँट गरिएको छ।

यीबाहेक अन्य मन्त्रालयलाई पनि आफ्नो–आफ्नो जिम्मेवारी दिइएको छ। सम्पूर्ण निकायलाई तम्तयार राख्ने सके क्षति न्यूनीकरण गर्न सकिने पवक्ता खड्काले बताए।कर्णाली, सुदूरपश्चिमका लागि एक–एकवटा हेलिकप्टर पश्चिम एयरबेस सुर्खेतमा तयारी अवस्थामा राखिने प्राधिकरणले बतायो।त्यस्तै, कोसी र मधेशका लागि एक–एक वटा हेलिकप्टर इटहरीमा राखिने प्रवक्ता खड्काले बताए।

‘बाग्मती, गण्डकी र लुम्बिनी प्रदेश लागि एमआइ/१७ स्काइ ट्रक–१  र सानो हेलिकप्टर एयरबेस, काठमाडौं र उपलब्ध भएमा एमआइ १७/स्काइ ट्रक–१ भरतपुरमा राख्ने योजना छ,’ उनले भने।  सेना र प्रहरीलाई असार १ गतेदेखि आवश्यक सामग्रीसहित तयारी अवस्थामा रहन निर्देशन दिइसकिएको छ।

मनसुनजन्य विपद् न्यूनीकरणकै दागि देशभर १० हजार ४८ जना प्रहरी परिचलान हुने व्यवस्था मिलाइएको छ। प्रहरी आवश्यकता हेरेर थपघट हुने प्राधिकरणको भनाइ छ।  ५ सय ४६ युनिट अर्थात ७ हजार ४ सय ५५ जना प्रहरी जोखिम मानिएको क्षेत्रमा २४ सै घन्टा सक्रिय रहन्छन,’ प्रवक्ता खड्काले भने।

विपद् व्यवस्थापन तालिम प्राप्त २ हजार २ सय ३० जना सशस्त्र प्रहरीसहित ७४ वटा गोताखोरको टोली परिचालन गर्ने योजना छ।  उद्धारका लागि डुंगा, वाटर हेलमेन्ट, लाइफ ज्याकेटलगायतक आवश्यक सामग्रीको बन्दोवस्ती भइसकेको छ र ती सामग्री जिल्लामा पुर्‍याइसकिएको छ।  सामग्रीलाई स्थानीय तहमासमेत पठाउन भनिसकेको प्रवक्ता खड्काले जानकारी दिए।

देशभरका ३४ स्थानमा स्मार्ट साइरन जडान भइसकेको छ। विपद् सामूहिक उद्धार सवारी तथा ‘ए क्लास’ एम्बुलेन्सहरू खरिद गरी सातवटै प्रदेश र काठमाडौं उपत्यकामा एक–एकवटा तयारी हालतमा राखिएको छ।

प्राधिकरणले यसवर्ष  मनसुनबाट १२ लाख ५४ हजार १ सय ८१ नागरिक प्रभावित हुने अनुमान गरेको छ। त्यहीसँगै २ लाख ८६ हजार ९९८ घरघुरी प्रभावित हुनसक्ने प्रक्षेपण उसले गरेको छ।

प्राधिकरणको तथ्यांक अनुसार पहिरोले इलाम, पाँचथर, तेह्रथुम, ओखलढुंगा, नुवाकोट, धादिङ, तनहुँ, स्याङ्जा, पाल्पा, गुल्मी, अर्घाखाँची, बागलुङ, प्युठान, रोल्पा, रूकुम पश्चिम, दैलेख, अछाम र बैतडी उच्च जोखिममा छन्।

त्यसैगरी, बाढीबाट झापा, मोरङ, सुनसरी, सप्तरी, सिरहा, धनषुा, महोत्तरी, सर्लाही, रौतहट, बारा, पर्सा, चितवन, नवलपर, परासी, रूपन्देही, कपिलवस्तु, दाङ्, बाँके, बर्दिया, सुर्खेत, कैलाली र कञ्चनपुर प्रभावित हुनसक्ने प्राधिकरणको अनुमान छ।

त्यसैले यी ठाउँमा खोज तथा उद्धार गर्न स्रोत–साधन र उपकरण तयारी अवस्थामा राखिएको छ। यीबाहेक अन्य जिल्लामा पनि पूर्वतयारीलाई चुस्त तुल्याइएको प्राधिकरणको भनाइ छ।

२०७० देखि २०७९ सालसम्म मनसुनजन्य विपद्बाट ७७९ बेपत्ता भएका छन्। १ हजार  ५ सय ६९ जना घाइते भएको प्राधिकरणको तथ्यांक छ।

बाढी पहिरोका कारण एक दशकमा ८० हजार ४०५ परिवार प्रभावित भएका छन्। तीसँगै १५ हजार ८९३ घर पूर्ण क्षति भएको छ। ४५ हजार ५६२ घरमा आंशिक क्षति पुगेको देखिन्छ।

एक दशकमा बाढी पहिरोले र भारी वर्षाले १८ अर्ब ५८ करोड ८३ लाख ५२ हजार रूपैयाँ  बराबरको धनमाल नोक्सान भएको प्राधिकरणले जनाएको छ।

बाढीले १६ अर्ब २९ करोड ८४ लाख ६७ हजार र पहिरोले १ अर्ब ७७ करोड ४४ लाख ५४ हजार बराबरको धनमाल नोक्सान पुर्‍याएको छ। भारी वर्षाले ५१ करोड ५४ लाख २९ हजार रूपैयाँ बराबरको क्षति पुर्‍याएको अनुमान छ।